Για να γράφουμε Ελληνικά σε έγγραφα TeX/LaTeX, με ευκολία, χρειαζόμαστε τα πακέτα:
texlive, texlive-xetex, texlive-lang-greek
Αυτά υπάρχουν στις διανομές Linux και η εγκατάσταση τους γίνεται με μια εντολή, π.χ. στο Ubuntu:
sudo apt-get install texlive texlive-xetex texlive-lang-greek
ενώ στο Fedora:
sudo yum install texlive texlive-xetex dvipdfm texlive-latex
Με αυτά τα πακέτα θα μπορούμε να γράφουμε Ελληνικά (αλλά και οποιαδήποτε άλλη γλώσσα) σε έγγραφα TeX, με κωδικοποίηση UTF-8 (default σε κάθε διανομή Linux).
Στην πράξη, ανοίγουμε ένα κειμενογράφο, π.χ. gedit ή kwrite ή TeXworks και γράφουμε τα εξής σε ένα νέο αρχείο:
\documentclass{article} \usepackage{fontspec} \usepackage{xunicode} \usepackage{xltxtra} \setromanfont{FreeSerif} \setsansfont{FreeSans} \setmonofont{FreeMono} \setmainfont{DejaVuSans} \begin{document} \today \newline Εδώ γράφεις το κείμενο σου, που μπορεί να είναι Ελληνικά ή και English. \end{document}
Η πρώτη γραμμή ορίζει το είδος του κειμένου (εδώ ορίσαμε ένα άρθρο).
Οι επόμενες τρεις ορίζουν τα πακέτα που θα χρησιμοποιήσουμε (υπάρχουν πακέτα για εξισώσεις, σχήματα, περιθώρια, κλπ, κλπ, κλπ.).
Οι γραμμές setXXXfont ορίζουν τις γραμματοσειρές για κάθε είδος γραφής (Roman, Sans, Monospace, και Main, με την οποία γράφουμε). Προσοχή στα ονόματα, πρέπει να γράφονται σωστά!
Τέλος, με την \begin ξεκινά το κυρίως έγγραφο. Με την \today του λέμε να γράψει ημερομηνία, ενώ με την \newline να αφήσει μια κενή γραμμή -- μπορείτε να παραλείψετε φυσικά αυτά τα macros. Ακολουθεί το κείμενό μας, όπου γράφουμε κανονικά και με ελληνικούς και με αγγλικούς χαρακτήρες. Το έγγραφο τελειώνει με την τελευταία εντολή (\end{document} που είναι υποχρεωτική.
Σημείωση: Για έλεγχο ορθογραφίας, θα πρέπει να βασιστούμε στον κειμενογράφο που χρησιμοποιούμε.
Αφού ετοιμάσουμε το κείμενό μας, το αποθηκεύουμε σε ένα αρχείο π.χ. example.tex. Αυτό είναι ένα έγγραφο TeX. Μετά, για να το "μεταγλωττίσουμε" σε PDF δίνουμε την εντολή:
xelatex example.tex
Αν μας βγάλει μηνύματα του στυλ:
! LaTeX Error: File `lmodern.sty' not found.
ή
! Font EU1/lmr/m/n/10=[lmroman10-regular] at 10.0pt not loadable: Metric (TFM)
αγνοούμε τα μηνύματα και πατάμε Enter (μπορεί να χρειαστεί να το κάνουμε 2, 3 φορές)... Τελικά, θα δημιουργηθεί ένα PDF στον ίδιο φάκελο, που βλέπουμε σε οποιονδήποτε pdf viewer.
Τώρα, για να διορθώσουμε τα προβλήματα αυτά στο Ubuntu, αρκεί να εγκαταστήσουμε το πακέτο lmodern.
sudo apt-get install lmodern
Επίσης, μπορεί να μην έχετε το πακέτο KDVI.
Εγκατάσταση TeXworks και άλλων κειμενογράφων για LaTeX
Το TeXworks είναι μια απλή και πολύ καλή εφαρμογή (γραμμένη σε Qt) για δημιουργία/επεξεργασία, στοιχειοθεσία και προβολή TeX εγγράφων. Το έχει αναπτύξει ο Jonathan Kew, ο ίδιος που έφτιαξε το XeLaTeX (και έφερε τις TrueType/OpenType γραμματοσειρές στο TeX). Ουσιαστικά, το TeXworks είναι κειμενογράφος για να φτιάχεται tex έγγραφα και με ένα κλικ να βλέπετε το pdf. Θα το βρείτε στις περισσότερες διανομές Linux, π.χ. στο Ubuntu το εγκαθιστάτε με την εντολή:
sudo apt install texworks
Να το texworks σε δράση:
Το TeXworks είναι ηθελημένα απλό και δεν έχει κάποια εργαλειοθήκη για εισαγωγή εντολών tex/latex. Αν θέλετε κάτι πιο προσιτό σε αρχάριους, υπάρχουν πολλές τέτοιες εφαρμογές στο Linux, όπως το Kile για KDE, το TeXmaker και το TeXstudio. Μπορείτε να τα εγκαταστήσετε όλα για να πειραματιστείτε μαζί τους από το Κέντρο Λογισμικού της διανομής σας ή με μια εντολή όπως:
sudo apt install kile texmaker texstudio
Να και το TeXstudio σε δράση:
Πως βρίσκω τα ονόματα των εγκατεστημένων TrueType γραμματοσειρών
Για να δούμε τα σωστά ονόματα των εγκατεστημένων γραμματοσειρών στο σύστημά μας, μπορούμε να δώσουμε την εξής εντολή:
find /usr -type f -name *.ttf
θα μας απαντήσει κάτι σαν κι αυτό:
/usr/share/fonts/truetype/ttf-dejavu/DejaVuSerif-Italic.ttf /usr/share/fonts/truetype/ttf-dejavu/DejaVuSerif.ttf ....
οπότε κρατάμε το όνομα που θέλουμε. Εναλλακτικά, απλά ανοίγουμε το OpenOffice ή το διαχειριστή γραμματοσειρών της διανομής μας για να δούμε τα ονόματα.
Μάθετε περισσότερα για το TeX και το LaTeX
Για τη χρήση του LaTeX (εντολές, πως γράφεις εξισώσεις κλπ κλπ) δες εδώ:
Εισαγωγή στη νοοτροπία του LaTeX (PDF στα Ελληνικά)
Εδώ υπάρχει περισσότερη τεκμηρίωση:
http://www.mathimatiko.net/latex
Βασικό εγχειρίδιο είναι αυτό
Για το ΧeTeX, υπάρχει αυτό εδώ:
Παρουσίαση του ΧeTeX στο site του Greek TeX LUG
Αν θέλουμε Ελληνικό συλλαβισμό, κοίτα και εδώ:
Oδηγός για ελληνικό hyphenation στο XeTeX
- Συνδεθείτε ή εγγραφείτε για να σχολιάσετε