Γιατί το Ubuntu 24.04 είναι η πιο σημαντική έκδοση της διανομής τα τελευταία χρόνια

Το Ubuntu 24.04, η πιο πρόσφατη έκδοση LTS της διανομής, θα μπορούσε να αποδειχθεί η πιο σημαντική έκδοση της Canonical εδώ και μια δεκαετία. Και ο λόγος; Πολύ απλά, επειδή τα Windows 10 φτάνουν στο τέλος τους σε 18 μήνες και οι χρήστες τους είτε δε θέλουν να κάνουν αναβάθμιση είτε δεν έχουν τα μέσα για να το κάνουν. Αρα, θα “ψαχτούν” αλλού. Και δεδομένου ότι είναι η πιο γνωστή διανομή Linux, το Ubuntu είναι αυτό που θα κοιτάξουν πολλοί από αυτούς τους χρήστες. Αρα, το πόσο καλό είναι το 24.04 θα παίξει πολύ σημαντικό ρόλο στο πόσοι από αυτούς τους πρώην χρήστες Windows θα αγαπήσουν τελικά το Linux και θα μείνουν σε αυτό... Γι' αυτό το λόγο αυτή η δοκιμή έγινε σε ένα σχετικά παλαιότερο φορητό υπολογιστή με τις ελάχιστες προδιαγραφές για Windows.

Το Ubuntu 24.04 είναι μια έκδοση μακροπρόθεσμης υποστήριξης (LTS). Θα υποστηρίζεται για πέντε χρόνια (10 ή 12 χρόνια με δωρεάν, προσωπική συνδρομή στο Ubuntu Pro). Έρχεται σε ένα αρχείο ISO 64-bit μεγέθους 6GB. Δηλαδή  είναι περισσότερο από 1GB μεγαλύτερο από το 22.04. Τουλάχιστον, οι ελάχιστες απαιτήσεις συστήματος είναι ένας επεξεργαστής διπλού πυρήνα 2 GHz, 4 GB RAM και 25 GB χώρου στο σκληρό δίσκο. Αυτό συγκρίνεται με τα Windows 11, τα οποία χρειάζονται 4 GB μνήμης RAM και σκληρό δίσκο 64 GB, καθώς και συγκεκριμένες CPU, το τρομερό Trusted Platform Module 2.0 και έναν λογαριασμό Microsoft. Το Ubuntu δεν χρειάζεται κανένα από τα τελευταία και θα πρέπει να λειτουργεί χωρίς κανένα πρόβλημα σε οποιοδήποτε σύστημα συμβατό με Windows 10.

Είναι όμως το Ubuntu 24.04, με την κωδική ονομασία Noble Numbat, αρκετά ελκυστικό - σε απόδοση, σε απλότητα και ευκολία στη χρήση; Είναι αρκετά καλό στην υποστήριξη υλικού και την εμφάνισή του; Η απάντηση σε όλα αυτά είναι ναι. Υπάρχουν οι «συνήθεις» ενοχλήσεις σχετικά με τα Snaps και την επιφάνεια εργασίας GNOME. Αλλά το hardware μας (NVIDIA 1060 κάρτα γραφικών και Realtek Ethernet Controller) αναγνωρίστηκε με τη μία, και αυτό είναι το πιο σημαντικό από όλα, έτσι δεν είναι;

Είναι για minimal εγκατάσταση κανείς;

Το 24.04 έρχεται με τον πυρήνα Linux έκδοση 6.8, την επιφάνεια εργασίας του GNOME 46, Netplan 1.0 για καλύτερη διαχείριση δικτύου, Mesa 24.0 και τη συνηθισμένη σειρά από τεχνικές αναβαθμίσεις για τη βελτίωση της ασφάλειας και την αποτελεσματικότερη λειτουργία του συστήματος (η Canonical, μετά την εμφάνιση του xz backdoor φαίνεται ότι έδωσε βάρος στην ασφάλεια).

Το πιο εντυπωσιακό νέο στο 24.04 είναι βέβαια το νέο πρόγραμμα εγκατάστασης (σε Flutter παρακαλώ), το Subiquity.  Η νέα εφαρμογή φαίνεται καλύτερη, είναι πιο εύχρηστη και κατανοητή και πιο γρήγορη. Η εγκατάσταση, από το πρώτο κλικ έως την επανεκκίνηση, κράτησε περίπου 15 λεπτά, τα οποία περιελάμβαναν την αντικατάσταση του Ubuntu 22.04. Και, όταν μας ζητηθεί να αφαιρέσουμε το μέσο εγκατάστασης και να πατήσουμε Enter, το πρόγραμμα εγκατάστασης δε διακόπτεται.

Ομως, η πρώτη πραγματική διαφορά μεταξύ του Numbat και των προηγούμενων Ubuntu είναι η νέα Minimal εγκατάσταση, η οποία περιλαμβάνει τον Firefox, τον επεξεργαστή κειμένου Nano, ένα τερματικό, το App Center και τέλος! Η εγκατάσταση αυτή είναι για όσους δε θέλουν σουίτα γραφείου, ούτε εφαρμογή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή κάμερας, ούτε πρόγραμμα αναπαραγωγής μουσικής ή βίντεο. Ούτε παιχνίδια.

Αυτό, για κάποιους, είναι μια ευπρόσδεκτη αλλαγή. Υπάρχει βέβαια και η "κλασική" εγκατάσταση με πολύ περισσότερες εφαρμογές, αλλά για όσους από εσάς δε χρειάζεστε το LibreOffice ή το Thunderbird ή θέλετε συγκεκριμένες εφαρμογές αντί για τις προεπιλογές (VLC αντί για Parole ή Audacious αντί για Rhythmbox, για παράδειγμα), αυτή είναι μια πάρα πολύ ευπρόδεκτη βελτίωση.

Ανανεωμένο App Center

Το App Center, δηλαδή το κέντρο εγκατάστασης εφαρμογών του Ubuntu, έχει βελτιωθεί σε σχέση με τα προηγούμενα και κάνει αυτό που πρέπει να κάνει.  Και κάνει τη δουλειά του χωρίς πολύ κόπο. Δε χρειάστηκε η εγκατάσταση το Synaptic για να αντισταθμίσουμε τις ελλείψεις του κέντρου εφαρμογών. Εγκαθιστά επιτέλους τόσο τοπικά αρχεία deb όσο και snaps. Αυτό είναι χρήσιμο για κάποιον ή κάποια που μετακομίζει στο Ubuntu από τα Windows, όπου πολλοί χρήστες γνωρίζουν μόνο την προσέγγιση του καταστήματος εφαρμογών για την εγκατάσταση εφαρμογών.

Υπάρχουν όμως δυο ιδιορρυθμίες. Πρώτον, το App Center δε θα ενημερώσει το App Center Snap. Εμφανίζει ένα μήνυμα σφάλματος αφού το Κέντρο εφαρμογών είναι ανοιχτό. Θα χρειαστεί να κλείσουμε το Κέντρο εφαρμογών και να το ενημερώσουμε μέσω της γραμμής εντολών ("sudo snap refresh"). Δεύτερον, το App Center δε θα εγκαταστήσει αρχεία deb τρίτων, επομένως θα χρειαστεί να εγκαταστήσουμε είτε το wget είτε το gdebi, εάν θέλουμε κάτι που δε βρίσκεται στο App Center, όπως το πρόγραμμα περιήγησης Vivaldi ή το Ubuntu Cleaner. Αυτό δεν είναι τόσο φιλικό προς το χρήστη των Windows. Εν τω μεταξύ, το Firefox Snap, το οποίο ήταν εμφανώς αργό στο άνοιγμα από τότε που το Ubuntu άλλαξε το πακέτο Firefox από Deb σε Snap, φαίνεται να φορτώνει πολύ πιο γρήγορα.

Λιγότερα GNOME extensions

Επίσης, χάρη σε μερικές αλλαγές στο γραφικό περιβάλλον, δεν υπάρχει ανάγκη να εγκαταστήσουμε πολλές επεκτάσεις GNOME (για να ανακαλύψουμε πολύ γρήγορα ότι δεν έχουν ενημερωθεί στην τρέχουσα έκδοση του GNOME...). Οι νέες Γρήγορες Ρυθμίσεις, οι οποίες βρίσκονται στην επάνω δεξιά γωνία, περιλαμβάνουν κουμπιά ενεργειών, ρυθμίσεις δικτύου, Bluetooth και μπαταρίας και στοιχεία ελέγχου έντασης ήχου και φωτεινότητας. Η μόνη επέκταση που χρειάζεται να εγκαταστήσει κανείς είναι το GNOME Tweaks, για να μπορεί π.χ. να ρυθμίσει μια εφαρμογή να εκτελείται κατά την εκκίνηση.

Ο διαχειριστής αρχείων Nautilus (πιο γνωστός ως Files αυτές τις μέρες) έχει επίσης μια σειρά αναβαθμίσεων, καθιστώντας τον πιο ισχυρό και ταχύτερο: προσαρμοσμένα εικονίδια φακέλων, πολύ καλύτερο drag'n drop, βελτιωμένη αναζήτηση κειμένου και προβολή μικρογραφιών.

Επίλογος

Τελικά, το Ubuntu 24.04 είναι η πιο ολοκληρωμένη έκδοση, τουλάχιστον από την προηγούμενη LTS (20.04), και ίσως ακόμη και πριν από αυτή. Η επιφάνεια εργασίας του GNOME είναι ταχύτερη και ευκολότερη στη χρήση, το GUI του είναι πιο σύγχρονο και πιο πλήρες, και το να μη χρειάζεται να βάλουμε κι άλλες επεκτάσεις GNOME για να προσθέσουμε και για να καλύψουμε τυχόν ελλείψεις είναι ένα πρόσθετο πλεονέκτημα. Το νέο πρόγραμμα εγκατάστασης Flutter διευκολύνει τo dual boot, ενώ το νέο App Center δεν είναι ακόμα τέλειο, αλλά τουλάχιστον έγινε πιο αποτελεσματικό.

To Numbat λειτουργεί καλά. Και αυτό παρά τη μετάβαση σε νέες τεχνολογίες όπως το Wayland για τα γραφικά και το PipeWire για τον ήχο (αμφότερα, λειτούργησαν αψεγάδιαστα). Τα Windows, παρά τα ελαττώματά τους, κάνουν συνήθως ακριβώς αυτό. Λειτουργούν με σχεδόν οποιοδήποτε περιφερειακό ή περίεργο κομμάτι υλικού που του ρίχνουν οι χρήστες. Το Ubuntu εξακολουθεί να μην είναι σε αυτό το σημείο, αλλά τουλάχιστον έχει σχεδόν εξαλείψει εκείνη τη περίφημη «απότομη καμπύλη μάθησης» του Linux.

Και κάτι τελευταίο, για όσους έχουν τώρα το 22.04 και θέλουν να αναβαθμιστούν. Λίγη υπομονή παιδιά, μέχρι τον Αύγουστο, όπου εκτός απροόπτου θα κυκλοφορήσει το 24.04.01. Τότε, το ίδιο το λειτουργικό θα σας ζητήσει να αναβαθμίσετε στην τελευταία LTS...